woensdag 27 december 2017

Hoe maak je een DHZ Wormenemmer?

BEZOEK ONZE NIEUWE WEBSITE OP:



Een Wormenemmer maak je makkelijk zelf! 

Een goedkope en makkelijke manier om jouw eigen Wormenpoep te maken. 


In veel huishoudens wordt nog altijd niet het GFT-afval gescheiden. Grote hoeveelheden organisch afval belanden op die wijze bij het restafval en worden verbrand. Dat is jammer, want dit organische afval zou juist gebruikt kunnen worden om de bodem te voeden in de vorm van compost.

Als je thuis zou willen beginnen met het composteren van jouw eigen GFT-afval zijn er verschillende manieren om dat te doen. Als je niet veel ruimte hebt en toch wilt gaan composteren is composteren met wormen een uitkomst. Als je niet meteen wilt investeren in een wormenbak of wormenhotel kun je beginnen met een zelfgemaakte wormenemmer. Je hebt daarvoor niet meer nodig dan 2 of 3 in elkaar passende emmers, een goed passende deksel en een boormachine om gaatjes te maken. De emmers kun je vaak wel krijgen bij een snackbar om de hoek. Zo kun je gerecyceld materiaal gebruiken i.p.v. nieuwe te moeten kopen.

Onderaan deze blogpost vind je een filmpje dat meer verteld over 'heet-composteren', dat gemaakt werd door de Belgische Vlaco.





Hieronder kun je in een paar simpele stappen leren hoe je zelf jouw eigen DHZ wormenemmer maakt:




Vul één van de emmers met water. Versnipper karton en papier (geen glossy of geplastificeerd papier gebruiken) en laat dit enige tijd weken in de emmer met water. 



Boor gaatjes in de zijkant van de andere emmer(s), net onder de verstevigde rand aan de bovenkant van de emmer. Gebruik een boortje van 10 mm.  Deze gaatjes zorgen ervoor dat er voldoende lucht in de emmer kan komen. 




Maak ook gaatjes in de bodem van deze emmer(s) (zie afbeelding). De gaatjes in de bodem zijn ervoor om het vocht dat vrijkomt bij het composteren weg te laten lopen. 

Draai de emmer om en dek de bodem af met 2 tot 3 laagjes kranten papier, zodat de gaatjes bedekt zijn. Dit is om de compostwormen binnen te houden. Doe hetzelfde met de gaatjes aan de bovenzijde van de emmer. Je kunt hier bijvoorbeeld ook toiletpapier voor gebruiken. Maak het papier vochtig en plak het aan de binnenkant van de emmer over de luchtgaatjes heen



Knijp het natte papier en karton uit, zodat er geen water meer uit lekt. Maak het papier en karton los en doe het in één van de emmers waarin je gaatjes geboord hebt. Maak zo een luchtige bodem bedekking in de emmer. De laag wordt circa 10 cm dik. 



Deze luchtige en vochtige bodemlaag is waar de compostwormen (vooral in het begin) graag in zullen verblijven.





Bij het vochtige karton voegen we 'levend materiaal' toe. Je gebruik daarvoor compost of grond uit je moestuin of het bos. Zo start je jouw eigen kleine 'composteer eco-systeem'




Dan kunnen de compostwormen worden toegevoegd. Voeg een handje vol wormen toe. Als je te veel wormen in de wormenemmer doet zullen ze willen ontsnappen. De wormen kun je kopen bij verschillende online aanbieders, maar je kunt ze ook vragen aan iemand die al een wormenemmer, wormenhotel of compostvat in de moestuin heeft





Voeg vervolgens droog 'beddings materiaal' toe aan de emmer. Droog, koolstofrijk materiaal is belangrijk voor het composteren in de Wormenemmer. Het helpt het geheel luchtig te houden, neemt vocht op en zorgt voor een juiste balans tussen stikstof en koolstof.

Bedding kan bestaan uit karton, papier, houtsnippers, herfstbladeren, dunne takjes stro en hooi. Het een neemt meer vocht op (karton) en het ander helpt het luchtiger houden (dunne takjes en stro). 





Gooi het water uit de eerste emmer bij de planten en maak deze droog met een doek. Deze emmer wordt de opvang bak voor het lekvocht uit het composterende materiaal.


Plaats een leeg plastic bakje onderste boven op de bodem (een steen of stuk hout kan ook). Het bakje dient zo hoog te zijn, zodat de tweede emmer opgetild wordt en de gaatjes in de bovenrand van de tweede emmer niet meer bedekt zijn. (zie afbeelding hieronder)



In deze emmer wordt het lekvocht (ook wel wormenthee of percolaat genoemd) opgevangen. Dit vocht is niet hetzelfde als Compost Thee

N.B.Wil je leren Compost Thee maken voor jouw tuin of kamerplanten? Dat kan in de Workshop die wij geven bij Wildernis in Amsterdam op 29 Maart 2018.)


Controleer regelmatig of er vocht in de emmer is gelopen en verwijder dit door gescheurd karton in het vocht te leggen. Het natte karton kun je dan weer bovenin de emmer doen. Ook kun je het vocht verdund gebruiken om je planten mee te beregenen. Let op!  Sproei het vocht niet over planten die je rauw eet (salades, eetbare bloemen en kruiden). 



Plaats de emmer met het vochtige karton in deze emmer.Let er op dat de luchtgaatjes in de tweede emmer onbedekt zijn. 



De compostwormen verstoppen zich onder de beddinglaag. Je Wormenemmer is klaar voor gebruik.




Je kunt nu een klein beetje GFT-afval toevoegen. Maak het afval klein. Kleinere stukjes composteren sneller.

Om GFT-afval toe te voegen, haal je een beetje van de beddinglaag opzij en doet het GFT-afval aan één kant in de emmer. Vervolgens dek je het afval weer toe met de beddinglaag. Sluit de emmer af met de deksel of met een stuk gaas. Hoe meer lucht er bij het composterende materiaal kan komen, hoe beter.

Als je emmer vol raakt kun je de derde emmer (of vierde, vijfde, enz) bovenop de eerste emmers plaatsen. De wormen zullen omhoog verhuizen door de gaatjes die je in de bodem boorde. Vul de emmers niet te snel met GFT-afval. 


Geef de wormen de tijd om te wennen aan hun nieuwe huis en om het afval te verwerken voordat je meer afval toevoegt. 






De DHZ Wormenemmer




Enkele zaken waar je goed op moet letten bij het gebruik van de Wormenemmer:


De wormenemmer is een klein eco-systeem en geen 'apparaat' of 'vuilnisemmer'. Je moet er mee leren omgaan en verwacht dan ook niet dat je meteen al jouw GFT-afval kunt verwerken tot compost. De compostwormen moeten even wennen aan hun nieuwe huis en wacht daarom ook na het opstarten enige dagen alvorens je meer afval toevoegt. 

Daarna ga je geleidelijk meer afval toevoegen. Kijk daarbij steeds of de wormen het afval goed volgen. Als ze niet mee naar boven verhuizen, geef je te snel en/of te veel GFT-afval en kun je beter even wachten tot de wormen het eerdere afval verwerkt hebben. 

Bouw jouw eigen houten DHZ Wormenhotel.

Als je een groot gezin hebt zul je al snel meer emmers nodig hebben en kan het raadzaam zijn te overwegen een groter systeem te gaan gebruiken. De wormenemmer is een gemakkelijke en goedkope wijze om het te leren en uit te proberen, maar er zijn betere systemen op de markt. Als je een beetje handig bent kun je ook zelf een houten wormenhotel bouwen. Le Compostier heeft een bouwplan voor een DHZ Wormenhotel. In deze blogpost kun je lezen hoe je jouw kopie van onze handleiding kunt bestellen: DHZWºRMHandleiding.

Stilte, donker, juiste temperatuur en vochtigheid.

* De wormen houden van rust. Zet de emmer op een stille plek, waar deze niet in de weg staat.

* De wormen houden van donker. Zet de emmer niet onder een felle lamp, of in direct zonlicht. 

* Zorg dat de wormen het niet te warm, maar zeker ook niet te koud krijgen. Temperatuur tussen de 15 graden Celsius en 30 graden Celsius zijn ideaal. Als je de wormenemmer buitenshuis plaatst let dan goed op de temperatuur. 

* De inhoud van de wormenemmer moet ten alle tijde vochtig zijn, maar niet nat. Zorg dat er geen regenwater in de emmer kan komen (als deze buiten staat) en zorg voor voldoende droog bedding materiaal om vocht uit het GFT-afval op te kunnen nemen. 



Gebruik jouw eigen Wormenpoep om je tuin- en kamerplanten te verwennen.

De Wormenpoep is een fantastische bodemverbeteraar. Je kunt deze gebruiken als het GFT-afval helemaal gecomposteerd is. Je weet dat het composteren goed is gegaan, als de compost mooi donker bruin van kleur is en er niet meer te zien is wat het geweest is. De compost ruikt naar bosgrond.

In een Wormenemmer zal de compost nog erg nat zijn. Het is daarom goed om het nog na te laten rijpen op een donkere en goed geventileerde plek (zoals een schuurtje). Je kunt de compost dan in een kunststof kratje doen (bijvoorbeeld van de groenteman) en doet daar een laag stevig karton onderin. Leg daarop enige lagen dun karton. De wormen die nog in de compost zitten zullen hier onder 'kruipen' en je kunt ze zo makkelijk verwijderen uit de compost.

Als de compost droger is kun je deze bij de planten doen bovenop de grond. Een klein handje per plant is voldoende.

Ook kun je je eigen potgrond maken met de Wormenpoep en Cocosvezel. In deze blogpost kun je lezen hoe je dat doet: Maak je eigen potgrond.


Wat mag er in de Wormenemmer en wat kun je er beter niet in doen? 


Dit mag in de Wormenemmer: 


Rauwe groente- en fruitresten, klein gesneden.
(Snij)bloemen van ecologische teelt.
Theezakjes (niet van kunststof) en zonder nietje.
Koffieprut (met mate).
Eierschalen (gedroogd en klein gemaakt).
Kruidenplantjes.
Oude potgrond.

Beddingmateriaal: zaagsel (onbewerkt hout), houtsnippers, dorre bladeren, karton, papier, stro en hooi. 



Dit mag niet in de Wormenemmer:


Dierlijke eiwitten. Geen vlees, vis, gevogelte.
Geen zuivel. Kaas, yoghurt, boter, melk.
Graanproducten. Boord, koek, cake, pasta, etc.
Geen gekookte voedselresten.
Geen uitwerpselen van dieren.
Geen snijbloemen die bespoten zijn met gif.
Citrusvruchten.
Olie en vetten.



Succes & laat ons weten hoe het met jouw Wormenemmer gaat! 







In deze film gemaakt door de vlaco in België is ook een mooie uitleg te horen over het composteren. In dit geval niet speciaal met wormen, maar wel zeer leerzaam. Ook voor wei





4 opmerkingen:

  1. Mijn wormenhotel doet het fantastisch! Wel merk ik dat het lastig is om het compost eruit te halen zonder alles (inclusief wormen) door elkaar de gooien. Hebben jullie tips?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Hoi! Heb je 2 of meer emmers op elkaar staan? Met de emmers blijft het lastig om de wormen apart van de compost te houden. Je zult dus van tijd tot tijd wat wormen moeten vissen uit de compost die je wilt oogsten.

      Wat wel handig is, is om 2 kunststof kratjes te gebruiken, waarvan de bodem open is. Leg hier een paar lagen nat karton in (onderste kratje) en 1 laagje karton in het kratje daar boven. Doe hier een dunne laag compost op die je wilt oogsten. De wormen willen dan naar beneden, omdat de compost zal gaan drogen. Je kunt zo steeds iets compost oogsten en de wormen scheiden zonder te veel werk. Je moet wel wat geduld hebben.

      Omdat het met de emmers best wat werk is om de compost te oogsten ben ik de houten wormenhotels gaan ontwerpen. Je kunt een houten wormenhotel bouwen met gebruik van mijn handleiding: bit.ly/DHZW0RMHandleiding. Groet!

      Verwijderen
  2. Een andere vraag: er groeien kleine paddenstoelen in mijn bovenste bak? Kan dat kwaad?

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Hallo, ik heb kleine wormenfarms in de bodem sinds twee jaar. Deze doen het goed. Nu vraag ik me af of ik wormen in de winter kan verplaatsen naar een andere farm in de grond. Of moet je de wormen met rust laten in de winter?

    BeantwoordenVerwijderen